Şiirde Nazım Hikmet ve Ahmed Arif arasında kısa bir soluk: Sabahattin Ali.
Yazmaya şiirle başlayan Sabahattin Ali, yazım hayatı boyunca, yazmaya edebiyatın her dalında eser vermekle devam etmiş olsa da; kalemini en başarılı kullandığı hikayeleri onu her şeyden önce hikaye yazarı olarak bilinir kılar. Hatta hikaye dışındaki türler, Sabahattin Ali için; hikayeyi arama çabası olarak görülür.
Sabahattin Ali Efsanesi: Dağlar ve Rüzgar
Herkesin bir sığınağı vardır ya senin de olacak işte, bulacaksın kendine kerpiç bir şiir; belki de bir asır önceden kalma mahpusta karalanmış olacak. Fark etmeden buğulu bir havada Sezen fısıldayacak kulağına. Çekip gidesin gelecek, yutkunduğun kelimelerin olacak, bağırsan da kimselere duyuramadığın serzenişlerin; kendini kendinden kurtarmak istediğin zaman da olacak; yıkık dökük bir liman gibi, seni bekleyen dizelere denk düşeceksin.
Sözün şiirlerin mükemmelidir,
Sabahattin Ali, Çocuklar Gibi, 1932
Senden başkasını seven delidir,
Yüzün çiçeklerin en güzelidir.
Gözlerin bilinmez bir diyar gibi.
Yalnız ona yar demiştik,
Onda bir şey var demiştik,
O bizi anlar demiştik,
Böyleymiş kara yazımız.
Sabahattin Ali, Kara Yazı, Temmuz 1931, Aydın
Dağlar ve Rüzgar kitabında, üç bölüm içerisinde verilen şiirlerden birçoğu bestelenmiş halleriyle de karşımıza çıkmaktadır. Sabahattin Ali’nin Konya ve Sinop hapishanesinde yazdığı şiirleri, tarihleri ve şehirleriyle birlikte tek bir kitapta toplanmıştır. Kitap içerisinde yer alan şiirler karışık tarihlerle sıralanmıştır.
- Birinci Bölüm: Dağlar ve Rüzgâr
- İkinci Bölüm: Kurbağanın Serenadı
- Üçüncü Bölüm: Öteki Şiirler
Birinci Bölüm: Dağlar ve Rüzgâr
Birinci bölüm, mahpus şiirlerinden de oluşan birçok dizenin melodilerle ruhumuza tutunduğu giriş bölümüdür. Sabahattin Ali’nin bestelenmiş bazı şiirleri ise şöyledir:
- Sabahattin Ali’nin, Konya, 5 Eylül 1932 yazımı şiiri: Hapishane Şarkısı I; Ali Ekber Eren tarafından bestelenmiş ve Volkan Konak tarafından seslendirilmiştir.
- Sabahattin Ali’nin, Konya, 1931 yazımı şiiri: Eskisi Gibi; Ali Kocatepe tarafından bestelenmiş ve Nükhet Duru tarafından seslendirilmiştir.
- Sabahattin Ali’nin, Sinop Hapishanesi, Mayıs 1933 yazımı şiiri: Hapishane Şarkısı V; Kerem Güney tarafından bestelenmiş ve Edip Akbayram tarafından seslendirilmiştir.
- Sabahattin Ali’nin, Konya, Aralık 1932 yazımı şiiri: Melankoli; Ali Kocatepe tarafından bestelenmiş ve Nükhet Duru tarafından seslendirilmiştir.
- Sabahattin Ali’nin, Aydın, Temmuz 1931 yazımı şiiri: Kara Yazı; Ahmet Kaya tarafından seslendirilmiştir.
- Sabahattin Ali’nin, 1932 yazımı şiiri: Çocuklar Gibi; Ali Kocatepe tarafından bestelenmiş ve Sezen Aksu tarafından seslendirilmiştir.
İkinci Bölüm: Kurbağanın Serenadı
İkinci bölüm, dört kısımdan oluşmaktadır. Dört kısım içerisinde bulunan tüm şiirlerin yazım tarihi,1926-1928’dir. Dördüncü kısımda ”Hayat” başlığı altında verilen üç şiir: Kalender – Mefkûreci – Bedbin alt başlıkları ile verilmiştir.
- Birinci Kısım: Kurbağanın Serenadı
- İkinci Kısım: Köprünün Çocukları
- Üçüncü Kısım: Buruşuklar
- Dördüncü Kısım: Oyuncak
Meğer ben ne kadar boş şeylere ağlamışım;
Kalbim hakikat diye bir ihtimale tapmış.
Ne manasız şeylere meğer bel bağlamışım;
Meğer benim peşinde koştuklarım serapmış…
Sabahattin Ali, Firar, 1928
Üçüncü Bölüm: Öteki Şiirler
Birinci ve ikinci bölümde yer alan şiirler, serbest şiir tekniklerinden; lirikten ve epikten izler taşımaktadır. Fakat dil olarak, daha sade ve anlaşılır olan ilk iki bölüme karşılık; üçüncü bölüm şiirlerinde divan edebiyatı şiirinin etkileri belirgin olarak görülmektedir. Üçüncü bölümde, sık sık rubai ve beyit kullanılarak verilen eserler, anlam bütünlüğü olarak, ilk iki bölümden daha karmaşık olarak sunulmuştur. Bu bölümde yer alan Osmanlıca kelimeler, divan şiiri kalıplarını anlam bakımından tamamlamaktadır. İlk iki bölümden farklı olarak ele alınan üçüncü bölüm, Sabahattin Ali’nin şiir yazımındaki; biçim, biçem ve teknik bakımdan kararsızlığını gösterir.
Üçüncü bölümde verilen başlıklardan birkaç tanesi ise şöyledir:
- Koşma
- Gazel Naziresi
- Ruhumun Dalgaları
- Mukaddime
- Du’a
- Şarkı I
“Sabahattin Ali: Dağlar ve Rüzgar” adlı yazımızın sonuna geldik. Diğer içeriklerimize göz atmak için buraya tıklayın. Ayrıca, bizi Instagram ve Twitter üzerinden takip etmeyi unutmayın!
Kaynakça
Kitap incelemesi için kullanılan kitap: Sabahattin Ali/ Dağlar ve Rüzgâr/ 2019, Kopernik Kitap/ Dolmabahçe AŞ