1950’li yıllardan itibaren insanlar hiçbir yere bağlı olmadan iletişim kurabilecekleri, taşınabilir bir telefonun peşinde koşuyordu. En büyük rekabet iki Amerikan şirketi olan Bell ve Motorola arasında yaşanıyordu. 3 Nisan 1973’te Motorola’da mühendis olarak çalışan ve araştırma grubunun başkanlığını yapan Martin Cooper, ilk taşınabilir cep telefonunu üretmeyi başardığını duyurdu. İlk aradığı kişi ise rakibi Joe Engel. ‘’Alo, seni bir mobil telefondan arıyorum.’’
Martin Cooper’ın geliştirdiği bu ilk telefon 1 kg’dan daha fazla bir ağırlıktaydı. DaynaTAC 800X (Dinamik Uyarlanabilir Toplam Alan Kapsamı )adı verilen bu telefon, tam şarja yaklaşık 10 saatte ulaşıyor ve 20 dakikalık bir konuşma sağlıyordu. 15 cm anteni de cabası. Sadece LED göstergesi vardı ve ekranı yoktu. Tek özelliği var; telefon edilebiliyor. Bugünün telefonları ile kıyaslandığında çok büyüktü. 25 cm uzunluğu vardı. Prototip halinde olan bu telefonu geliştirmek için Motorola yoğun caba sarf etti. Yeni bir model geliştirildi.
Yaklaşık 10 yıl kadar üzerinde çalışılan bu yeni telefonun anteni olmasa da boyutları ve ağırlığı oldukça düşürüldü. 1989 yılında yeni model olan MicroTAC 9800X satışa sunuldu. Bu modelin en büyük özelliği tuş takımının üzerinde bir kapak olmasıydı. Kapaklı ilk telefonda böylece 1989 yılında üretilmiş oldu. 8 karakter gösterebilen LED ekranı vardı. Bataryaları çok ağırdı. Bu telefonun ağırlığını da oldukça artırıyordu. Yavaş doluyor ve çok ısınıyordu. Ayrıca tamamen boşalmadan şarj edilemiyordu.
1992 yılından itibaren ise Motorola’nın artık rakipleri artmaya başlamıştı. Herkesin ilgisini çeken cep telefonları çılgınca geliyor ve sosyal statü farkı oluşturmak için isteniyordu. Nokia, Siemens, Ericsson, Sony, Samsung, Apple derken günümüzde birçok dünya devi markalar artık rekabet halinde.
1993 yılında Türkiye’de ‘Uzan’ ailesi tarafından ‘Teknotel’ adıyla bir GSM şirketi kuruldu. Daha sonra ‘Telsim’ adın aldı. Bu şirket MMS, WAP, GPRS, MVS ve Bas Konuş gibi hizmetleri Türkiye’de ilk, dünyada ise ilklerden biri olarak hizmete sundu. Çocukluğumun geçtiği 90’lı yıllarda bu hizmetler büyük sükse yaptı. 2002 yılı sonunda, daha 3. nesil (3N) teknolojisi gelmeden, telefonlardan televizyon yayınını başlattı. İlk ön ödemeli markası, 1999’da hizmete giren Pratik Hat’tı. 1999-2000 yıllarında Ox Kart, Fix Kart ve Star Cep gibi çeşitli ön ödemeli markalar da açıldı. Daha sonra tüm bu markalar 2002 yılında MyCep adı altında tek bir marka olarak birleştirildi.
Uzan ailesinin varisi ve işlerin başındaki adam Cem Uzan, babası Kemal Uzan’ın kurduğu İmar Bankası’nı da arkasın alarak, Türkiye’de önemli ihaleler almayı başarmış ve yatırımlar yapmıştır. Britanya tahtının vârisi Prens Charles’ın masasında bile oturmuştur. Milyoner işadamı aynı zamanda son seçimlerde oyların yüzde 7’sini alan, siyasi partisinin genel başkanı sıfatıyla ülkenin başbakan adayı olmuştur. Sahibi olduğu şirketlerden birisi olan cep telefonu operatörü Telsim, iletişim piyasasının altın günlerinde Motorola ve Nokia’dan malzeme alımı mukabilinde toplam 2,7 milyar dolar kredi kullanmıştır.
İki dev şirket bir denetçiye başvurarak paralarının nasıl kullanıldığını araştırmaya yönelmiştir. Telsim’in teçhizat alımı için aldığı paraları, Uzan’ların özel harcamaları ve diğer şirketleri için usulsüz kullandığının ortaya çıkması bir krizin ilk habercisi olmuştur.
2000 yılında Cem Uzan, Londra’daki bir halkla ilişkiler firmasıyla anlaşarak Britanya’daki sosyal ilişkilerini geliştirmeye karar verdi. Prens Charles’ın kurduğu yardım derneklerine yaptığı 603 bin dolarlık bağış, işadamı ve eşi Alara’nın Prens’in yanında oturduğu malikânelerdeki yemeklere ‘giriş bileti’ oldu. Haziran 2001’de Telsim borçlarıyla temerrüde düşerken Ocak 2002’de New York’ta birbiri ardına davalar açılmaya başladı.
Motorola, Telsim’den alacağı olduğunu söylediği 2,7 milyar dolarlık paranın tahsil edilebilmesi amacıyla İsviçre’de açtığı dava sonucunda, Telsim’in uluslararası dolaşım gelirlerine el koyma hakkı kazandı. Motorola tahsil edemediği borçları için Telsim’in yüzde 66 hissesini rehin olarak almıştı. Ancak Uzan’ lar öyle bir kurnazlık yaptı ki dünya devi Motorola şaşkına döndü. Uzan’lar merkezi İstanbul’da olan Telsim şirketinin genel kurul toplantısını Ankara’da Esenboğa Havalimanı yolu üzerinde Pursaklar Mevkii’nde bir yerde yaptılar. Genel kurul toplantısında şirketin sermaye artırımı yapması kararlaştırıldı. Ancak genel kurul toplantısına sadece bir kurul üyesi katılmıştı. Standart Telekomünikasyon Bilgisayar Hizmetleri A.Ş. Cem Uzan ve Hakan Uzan’ında yönetiminde olduğu bu şirket, sermaye artırımı yapan Telsim hisselerinin yüzde 50’sinden fazlasını ele geçirdi. Bu sermaye artırımından haberi olmayan Motorola’nın yüzde 66’lık hisse payı ise, bu operasyon sonrasında yüzde 22’ye geriledi.
Motorola’nın, Telsim’in uluslararası dolaşım gelirlerine el koyma kararı almasına TMSF sert tepki gösterdi. TMSF, Motorola ve Nokia şirketlerine, borçlar konusunda protokol imzalanmaması halinde, satışı tek başlarına gerçekleştireceklerini bildirdi. İmar bank operasyonu kapsamında el konulan Uzan’ların Telsim şirketinin satışında, Motorola ve Nokia şirketlerine olan borçlar sorun yarattı. Telsim’e el konulmasının ardından, TMSF uzmanları ile Motorola ve Nokia şirketlerinin uzmanları borçlar konusunda bir araya geldi. Görüşmeler sonucunda, Motorola ve Nokia şirketlerinin Telsim’den olan alacakları konusunda bir anlaşma sağlandı.
Tüm bu gelişmeler esnasında Motorola, bu alacakları için binlerce dolar para harcadı. Yapacakları yatırımlar gecikti. Oysa rakipleri tam da bu dönemde yenilik üzerine yenilik yapıyorlardı. Sürekli yeni model telefonlar piyasaya sürmeye çalışıyorlardı. Motorola ise yapacağı yatırım için para bulamıyordu. Alacakları vardı anacak 21. Yüzyılda artık bu geçerli bir teminat değildi.
Motorola sektörün en parlamaya müsait olduğu zamanda böylesine bir yara almıştı ve yaralarını sarmak, tekrar yenidünyayı yakalamak kolay olmadı.
1928 yılında ABD’de kurulan ve ilk cep telefonunu icat eden bu firma 2011 yılında mobil bölümünü Google Inc.’ye sattı. Google 2014 yılında ise 3 milyar dolar karşılığında bu bölümü Lenovo’ya sattı. Lenovo, Motorola adıyla çıkardığı telefonlarla hâlâ piyasaya tutunmaya çalışmaktadır. Güçlü rakipleri karşısında cep telefonu sektöründe ne kadar şansı vardır tartışılır ancak yeni model telefonları bazı teknoloji severler tarafından olumlu not almış görünüyor.
Motorola tamamen Uzan’lar tarafından yok olmadıysa da, Uzan’ların bunda büyük katkısı olduğu bir gerçektir.
Telsim ise 2005 yılında İngiliz Telekomünikasyon şirketi Vodafone tarafından satın alınana dek hizmet vermiştir. 2006 yılında Telsim Telekomünikasyon şirketi faaliyetleri sona ermiştir.
